Het huis aan de vaart

Aquarel van het huis aan de vaart

Deze aquarel werd in 2000 piëteitsvol gered uit het huis van kanunnik Robrecht Stock toen de inboedel door de bestuurders van de Vlaamse Leergangen te Leuven, openbaar verkocht werd. De prent werd tijdens Wereldoorlog II door een duitse soldaat geschilderd en stelt het huis van Rosalie Keirse voor aan de Gentse vaart bij de brug van Moerbrugge. Het huis verdween toen de vaart verbreed werd. Rosalie was getrouwd met Leonard Laureyns, maar die speelt geen rol in het verhaal. Toen kanunnik Stock zijn memoires schreef begon hij zijn geschiedenis in 1827 met de geboorte van zijn grootmoeder langs moeders kant. Het was de tijd van 'arm Vlaanderen'

Toen Rosalie 15 jaar werd nam ze een gedurfd initiatief. Ze wilde weg uit de armoede en besloot met een geleende mand van deur tot deur te leuren met garen, spelden, schoensmeer, knoppen… Na twee jaar drijft ze een handeltje met een hondenkar. Na vijf jaar heeft ze een kar met een ezeltje. Dan met een paardje. Ze begint boter te verkopen op de markt in Roeselare en in Brugge. Zo ontstond een boterhandel die al rond 1860 loopt tot 'diep in de Walen' maar het drukst op Londen. Elke maand wordt ze in Oostende betaald in goudfranken.

Aan haar huis bouwt ze een magazijn. De schepen leggen aan bij het huis. Rosalie stuurt haar twee dochters naar het Pensionnat de Notre-Dame des Sept Douleurs à Ruysselede om Frans te leren. De zakenvrouw kent haar wereld en is dan ook niet opgetogen wanneer haar jongste dochter Pharailde trouwt met de onderwijzer Alexander Stock.

Pharailde en Alexander kregen twee kinderen. Maria stierf in 1918. Robrecht werd in 1955 hoofdinspecteur van het katholiek onderwijs in het bisdom Brugge en in 1957 stichtte hij de Cultuurbibliotheek.

Als vlaams nationalist die de opgang van arm Vlaanderen meemaakte was hij ervan overtuigd dat de toekomst van ons volk, in de handen ligt van de intellectuelen. Zijn fortuin, afkomstig van Rosalie Keirse schonk hij daarom (naast een legaat voor de Cultuurbibliotheek) aan de Vlaamse leergangen.

Het 'huis aan de vaart' vertelt een geschiedenis van armoede naar welvaart, van onderontwikkeling naar emancipatie.

Walter de Smaele
4 december 2006